Najsłynniejszy opal średniowieczny
Najsłynniejszy polski opal średniowieczny jest oprawiony w tzw. pierścień biskupi św. Stanisława. Trzynastowieczne protokoły cudów notują, że leczył on niemoc głowy . Zgod­nie z legendą ów pierścień z żabieńcem miał nosić biskup w chwili swej śmierci. Nazwę żabieniec stosowano nie tylko do opalu, ale również i do chalcedonu; wierzono wówczas, iż ma szczególne właściwości uzdrawiające. Ten wspaniały pierścień biskupi z XIII wieku, z wielkim, na poły przezroczystym i mglisto opalizującym, oszlifowanym w kształcie kaboszonu kamieniem, osadzonym w misternej oprawie ornamentalno-roślinnej, znajduje się obecnie w Skarbcu Katedralnym w Krakowie. Nawet najbar­dziej miłujący legendy historyk sztuki nie zgodzi się jednak, by datować ów pierścień na wiek XI — czyli na okres życia i śmierci dumnego magnata z rodu Łabędziów, skazanego za zdradę stanu na okrutną karę truncatio membrorum, czyli obcinanie członków. Ale w cuda czynione przy pomocy owego opalu nie godzi się wąt­pić — pierścień doprawdy jest tak rzadkiej urody, że mógł i cuda działać. A może smutna sława opalu pochodzi z Francji? Tam przeżyła swe dzieciństwo i wczesną młodość Maria Stuart. Młodziutka, 18-letnia wdowa, po śmierci swego 16-letniego męża Franciszka II, króla Francji, opalem pieczętowała swą korespondencję. Na sygne­cie tym wyryta była gałązka i napis: „to, co mam najmilszego jest skryte pod ziemią”. Maria pisała wówczas melancholijne wiersze, poświęcone mężowi, z którym żyła dwa lata. Żałobnica z opalem miała w istocie powody do żałości — razem z chłopięcym małżon­kiem pogrzebana została radosna przyszłość związana z panowa­niem we Francji.